راهكارهاي تحول در بخش كاخك
ابراهیم فرزین کاخکی/ وکیل پایه یک دادگستری ، بازنشسته بانک کشاورزی : 
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
 
بخش كاخك از توابع شهرستان گناباد در استان خراسان رضوي در 22 كيلومتري 
جنوب شهر گناباد داراي جمعيتي معادل 4890  نفر زن و مرد و در جوار مرقد 
سلطان محمد عابد «ع» برادر حضرت امام رضا ثامن الائمه واقع است و كاخك مركز
 بخش وداراي ديدني و خوش آب و هواست. 
و مردم اين منطقه 99 درصد با سواد و حدود 60% داراي تحصيلات عاليه دانشگاهي
 و 40% افراد تحصيلكرده و مجرب ومردمي مؤمن به اسلام و نظام اسلامي، نيك 
سيرت و پرتلاش و آبرومند است كه از آغاز انقلاب اسلامي در همه صحنهها حضور
 داشته و شهداي زيادي را تقديم كرده است.
كاخك منطقهاي ييلاقي و خوش آب و هوا و جزء مناطق گردشگري استان خراسان 
رضوي است. كه قبل از زلزله سال 1347 توليد كننده و صادر كننده انواع ابزار 
كشاورزي، كفش، صنايع دستي، پارچههاي نخي و ابريشمي و خشكبار محصولات باغي و
 گندم و زعفران و محصولات لبني و حبوبات و غيره به شهرهاي اطراف و خصوصاً 
تهران و مشهد و خارج كشور بوده است.
اين بخش در سال 1347 با زلزله 6/7 ريشتر كلاً ويران و جمعيت آن به نصف كاهش
 يافت. از همان زمان مهاجرت جوانان اين منطقه به شهرهاي بزرگ خصوصاً تهران و
 مشهد آغاز شد و در حال حاضر در اكثر شهرهاي بزرگ مهاجر كاخكي وجود دارد و 
اين بخش همانند آسايشگاهي براي سالمندان شده كه توسط فرزندان مهاجرشان به 
شهرها هزينه زندگي آنها تأمين ميگردد. و جمعيت ماندگار آن به همان اندازه 
جمعيت سال 47 بعد از زلزله باقي مانده و هر چه زاد و ولدي شده به شهرها 
مهاجرت ميكنند و اين امر همچنان ادامه دارد و روز به روز جوانان ساكن در 
شهر كمتر و كمتر ميشوند و اين در حالي است كه خشكسالي 14 سال اخير بيشترين
 لطمات را به كشاورزي منطقه وارد كرده است. و اگر براي كاخك فكري نشود اين 
منطقه باستاني كه در شاهنامه فردوسي از آن ياد شده و داراي قدمتي چندين 
هزارساله و به عهد هخامنشيان و قبل از آن مرتبط است به محلي و ايران و خارج
 از سكنه تبديل و ضرورت تأسيس پادگان مرزيابي در آن احساس و نمايان خواهد 
شد! 
منطقه كاخك داراي استعدادهاي بالفعل و بالقوه ذيل است
1- داراي مردمي باهوش و با ذكاوت و تحصيلكرده و مؤمن به اسلام و علاقمند به
 نظام و متخصص در كليه علوم و مجرب در كليه كارهاي فني و تخصصي و عاشق كار و
 تلاش و جمعيت مهاجر آن در شهرهاي بزرگ به حدود  15000 نفر ميرسد. كه اكثر
 اين مهاجرين علاقمند برگشت به زادگاه خود هستند.
2- مستعد براي احياي صنايع دستي بخصوص قاليبافي و گليمبافي و پارچههاي 
نخي و ابريشمي و ابزار آلات كشاورزي و سختافزارهاي كامپيوتري و توليد 
انواع كامل محصولات باغي و زراعي بجز مركبات و برنج و  خصوصاً توليد بهترين
 زعفران و خشكبار صادراتي و توليد گل و گياهان و عرقيات گياهي و داروهاي 
گياهي است. 
3- داراي 430 رشته قنات چشمهسار است.
4- منطقهاي داراي مناظر طبيعي و گردشگري و محلي است مستعد براي توليد 
فيلمهاي مذهبي و حماسي و ملي. بعضي از مناطق و كوههاي آن شبيه شهرهاي مكه و
 مدينه و اطراف آن است. و آبشارهاي آن بسيار ديدني و كوههاي آن بسيار زيبا و
 قابل دسترس براي رفت و آمد اتومبيل و اسب و انواع چهارپايان است.
5- محلي است مستعد براي انواع كارخانجات قاليبافي، جاجيمبافي و 
پارچهبافي، پشمبافي، و ... كارخانجات لبني. 
6- محلي است براي احداث انواع دامداري گاو و گوسفند و شتر و مرغ و بوقلمون و
 سبزيجات معطر و گلهاي خوشبو.
7- محلي است مستعد براي تأسيس انواع دانشگاههاي علمي و كاربردي در كليه 
علوم با دانشجويان مستعد. 
8- عليرغم خشكسالي 14 ساله اخير با كفشكني و لايروبي قنوات و احداث سدهاي 
زيرزميني و رو زميني و يكپارچهسازي اراضي و تغيير سنت آبياري از سيستم 
غرقابي به سيستم مدرن قطرهاي و آب افشاني: زنده و فعال و ميشود و سبب 
مهاجرت معكوس از شهرهاي بزرگ خصوصاً تهران، مشهد به اين منطقه ميگردد. 
9- از امكانات برق و گاز، اراضي فراوان و جاده و راه مواصلاتي برخوردار 
است. و تأسيس فرودگاه و اتصال راهآهن در شهر گناباد در 22 كيلومتري اين 
بخش در دست اقدام و عملياتي شده و تقريب به نتيجه خواهد رسيد. 
10- از امكانات فراوان اين منطقه زمينه براي ايجاد حداقل 000/200 شغل و 
امكان اسكان يك ميليون نفر فراهم است. 
11- يكي از مشخصه ويژه اين منطقه توليد محصولات كشاورزي و لبنيات و گوشت و 
گل و گياه با طعم و رنگ و بوي خاص آن است كه در منطقه جنوب خراسان معروف و 
زبانزد خاص و عام است. 
12- مرقد مطهر امامزاده سلطان محمد عابد (ع) برادر بزرگوار حضرت رضا و وجود
 حوزه علميه در شهر كاخك از قديمالايام و مدارس دبستان و راهنمائي و 
دبيرستان و اخيراً دانشگاه پيام نور در حال احداث باعث تربيت دانشمندان و 
استادان دانشگاه و متخصصين فراواني شده است كه اگر بودجه باشد قادرند اين 
بخش را به بخش نمونه تبديل نمايند كه براي نظام جمهوري اسلامي ايران قابل 
عرضه به اقوام و اتباع و مسئولين ساير كشورهاي جهان باشد در آورد و الگويي 
باشد براي تأسيس مدينه فاضله با مردمي مؤمن ويژه و پرتلاش و مؤدب كه در دل 
كوير شهري آباد و آرام و ديدش ايجادكننده سرمشقي براي ساير بخشها و 
روستائيان كشور گردد. 
الف- طرح صنعت و معدن
با وجود امكانات باالقوه توليد انواع محصولات كشاورزي و باغي و دامي در اين
 منطقه و وجود زير ساختهاي لازم بر اكتشاف و مطالعات در حوزه معدن و غيره 
صدور پروانه لازم از طريق مراجع زيربط و اعطاي تسهيلات ارزان قيمت و بلاعوض
 كليه اين فعاليتهاي صنعتي توسط شركت سهامي يا شركت تعاوني توليدي 
فوقالتوصيف يا اعضاء اين شركتها و اشخاص حقيقي و حقوقي و جلب سرمايهگذار 
به منطقه قابل تأسيس و انجام و بهرهبرداري است. 
ب- طرح راه ترابري 
خوشبختانه بخش كاخك از راههاي ارتباطي آسفالته از شمال و جنوب و شرق و غرب 
برخوردار است ليكن توسعه اين راهها احتياج به عنايت وزارت محترم راه و 
ترابري دارد كه با تأمين بودجه اين راهها دو بانده و آسفالت و شريانهاي 
مواصلاتي شهر با اطراف برقرار ميگردد. انشاالله با احداث راهآهن گناباد و
 فرودگاه در مركز شهرستان انتقال محصولات كشاورزي و دامي و باغي و صنعتي بر
 ساير مناطق كشور به سهولت انجامپذير خواهد شد. 
ج- طرح كشاورزي (زراعت، باغداري، دامداري، پرورش طيور مرغ، بوقلمون، 
شترمرغ)
بخش كاخك 430 رشته قنات از قديمالايام مركز توليدات فوقالذكر در جنوب 
خراسان بوده و انواع زراعت بجز چاي و برنج و انواع باغات به جز مركبات در 
اين بخش توليد و علاوه بر مايحتاج مردم ساكن به شهرهاي بزرگ تهران و مشهد 
صادر ميشده است. صنايع دستي در اين بخش و ابزارآلات كشاورزي رونق بسيار 
خوبي داشته و انواع و اقسام ابزارآلات كشاورزي و ابريشم و پارچهي نخي در 
اين بخش توليد ميشده و اين بخش از هر جهت به جز قند و شكر و چاي و 
لوازمالتحرير خودكفا بوده و حتي صادركننده اين توليدات بوده است. متأسفانه
 در 14 سال گذشته 40% كاملاً خشك و 20% به هيچ عنوان قابل استفاده نيست.  
متأسفانه بعد از زلزله 1347 و ويراني اين بخش سيل مهاجرت به شهرهاي بزرگ 
آغاز و تاكنون ادامه دارد و جمعيت آن روز به روز كمتر كمتر شده و حتي از 
جمعيت قبل از زلزله در طول چهل سال كمتر شده است. خشكسالي 14 ساله اخير 
موجب تقليل آب قنوات و خشك شدن چشمهسارها شده است. هر چند كه آبدهي قنوات 
موجود شهر كاخك هماكنون 45 ليتر است  لاكن با توجه به سيستم آبياري قديمي 
قرقابي كفاف مشروب نمودن اراضي موجود  قابل كشت را نميدهد و به علت كوچك 
بودن قطعات زمين استفاده از ماشينآلات كشاورزي غيرممكن و بكارگيري 
ابزارآلات سنتي كشت از طريق شخم و گاوآهن به علت مهاجرت جوانان از منطقه 
مقدور نيست و قطعات زمين نيز تپه ماهور است به نحوي كه قطعات بالائي با 
قطعات پائين از نيم متر و يك متر و دو متر گاهاي فاصل ه دارد و به تعيين 
ميتوان ادعا نمود كه حدود 30% آب موجود تا به اين قطعات از طريق جويهايي 
سر باز برسد، تبخير و از دست ميرود. 
با مطالعات انجام شده توسط نيروهاي متخصص كشاورزي و كارشناسان آب و دام اين
 نتيجه حاصل گرديده كه تنها راه بازسازي اراضي و كشت زراعت و باغات و ايجاد
 دامداريها به طور اعم شامل زيربخشهاي مختلف كشاورزي و صنايع كشاورزي 
يكپارچهسازي اراضي طرح كشت جايگزين براي مزارع كوچك و استفاده از آبياري 
قطرهاي و آبافشاني است كه انجام اين كار با تأسيس شركت سهامي زراعي با يك
 شركت تعاوني توليد با عضويت تمام مالكين آب و اراضي منطقه مقدور است تا 
اين شركت با هيات مديره منسجم و كارآمد و متخصص نسبت به مسطح و 
يكپارچهسازي اراضي و استفاده از آبياري قطرهاي و آبافشاني و جلوگيري از 
پرت آب و زمين. منطقه بهتر از سال 1347 بازسازي و اقتصاد كشاورزي و صنايع 
وابسته به آن را شكوفا و موجب ايجاد اشتغال گردد. كه در اين صورت اعضا 
ميتوانند در شركت به صورت قراردادي و روزمزدي تحت نظر هيأت مدير و 
مديرعامل به كار گرفته شده و مزد نقدي و جنسي (توليدات و محصولات) دريافت 
دارند و به سهم خود از سود حاصله از سود خالص شركت برخوردار گردند. 
د- طرح گردشگري و ميراث فرهنگي 
بخش كاخك با توجه به آرامگاه امامزاده سلطان محمد عابد (ع) برادر امام رضا 
ثامنالائمه عليهالسلام و برخورداري از روستاهاي كوهستاني و ييلاقي و 
مناظر طبيعي كوهها و آبشارها و هواي پاك و آرامش بسيار زيباتر از منطقه 
لواسانات تهران و محلي براي استراحت و آرامش و تمركز و احساس امنيت و مكان 
مساعدي براي برنامهريزي حداقل براي استانهاي خراسان رضوي و استان خراسان 
جنوبي و داراي مردمي باهوش و با ذكاوت و مؤمن بر اسلام و نظام و داراي آثار
 تاريخي قبل از اسلام و بعد از اسلام است كه اگر امكانات گردشگري و ميراث 
فرهنگي آن توسعه يابد محلي براي هزاران گردشگر خواهد شد كه به قصد زيارت و 
سياحت بر اين منطقه سفر نمايند و براي مردم ساكن ايجاد درآمد نمايند و به 
خاطر همين امكانات باالقوه و باالفعل است كه با تلاش جناب آقاي محمديزاده 
استاندار محترم سابق استان خراسان رضوي و سازمان محترم گردشگري و ميراث 
فرهنگي جزء مناطق گردشگري و ميراث فرهنگي كشور به تصويب مقامات عاليه نظام 
قرار گرفته و فعاليتهايي در اين زمينه طراحي و در دست اقدام است. و حاصل 
آن فروش محصولات توليدي كشاورزي و صنعتي در محل توليد است. براي اكثر 
گردشگران داخلي ديدن كوه و دشت و آبشار و گلهاي زعفران و انواع گلها در 
حاشيه كوير لذتبخش و ديدني است و بخش كاخك ميتواند طبيعتي زيباتر از شهر 
گردشگري طبس باشد و گردشگران زيادي را به كاخك و طبس و شهرهاي اطراف جلب 
كند. 
هـ- طرح ايجاد و احداث دانشگاه و بيمارستان 
تأسيس دانشگاه پيامنور در اين بخش كفايت جلب فرزندان مستعد و باهوش اين 
منطقه را نميكند. تأسيس دانشگاه علمي- كاربردي و امور كامپيوتري، 
سختافزاري و نرمافزاري و احداث بيمارستان مجهز به موازات انجام طرحهاي 
فوقالذكر مهمترين عامل ايجاد مهاجرت معكوس به منطقه خواهد بود.
از كليه صاحبنظران، متخصصان و مسئولان محترم شهرستان و كشور تقاضا ميشود 
راهكارهاي اجرائي برون رفت از وضعيت فعلي كاخك را به نشاني گناباد- صندوق 
پستي 188 و يا از طريق سيستم اعلام نظر سايت- صبح گناباد اعلام فرمايند.
 
 
       + نوشته شده در  ساعت 6:51 توسط **محمّدحسین**بچّه ی كاخك**
        |